Yüzyıllardır Uyuyan Bir Adama Hasret

Tam olarak emin değilim ama her şey yıllar önce Kayboluş’un çevirmeninin -yanlış hatırlamıyorsam- Radikal’in kitap ekine yazdığı bir yazıyı görmemle başladı. Kendini bir anlamda savunan bu çevirmenin derdinin ne olduğunu sonradan anladım, Perec, Kayboluş’u hiç e harfi kullanmadan yazmıştı, Cemal Yardımcı ise bu kitabı hiç e kullanmadan Türkçe’ye çevirmişti fakat kitabın kurgusu gereği fazladan bölüm eklemiş, bazı bölümlerin de sıralamasını değiştirmişti. Yaptığı Perec’in kafasının içine girmek ve ortaya koyduğu eseri en doğru haliyle Türkiye’deki okuyucularla buluşturmaktı. Perec’in yaptığı ne kadar muhteşemse, Yardımcı’nın yaptığı da o kadar muhteşem görünmüştü gözüme: ne emek! Fakat benim Perec’le kurduğum bağ, kitapçıda Kayboluş’un olmaması ve o zamanlar derin bir ilgiyle bağlı olduğum kitapçıdaki adamın bana Uyuyan Adam’ı vermesiyle başladı. Kendini arayan ben için müthiş bir kayboluştu bu kitap. Nasıl bir hayranlık, nasıl bir aşk duyduğumu tarif etmem mümkün değil. Üzerinden yıllar geçti fakat Perec deyince akan sular hala duruyor, onun o müthiş aklının nasıl işlediği hala büyük hayranlıklar doğuruyor. Ve artık 30 yaşına gelmiş olan ben, hala Uyuyan Adam’da kayboluyorum. Dünyanın en güzel bakan deli gözlü bu adamını hala çok seviyorum!

Bir şeyler kırılıyordu, bir şeyler kırıldı. Kendini -nasıl demeli?- dayanıklı hissetmiyorsun artık: Sana bugüne kadar güç veren -öyle sanıyordun, öyle sanıyorsun-, yüreğini ısıtan şey, varoluş duygun, neredeyse önemli olduğun duygusu, dünyaya bağlanma, dünyada kalma duygusu eksikliğini hissettirmeye başlıyor.

Oysa sen, uykusuz geçen saatlerini, var mıyım, neden varım, nereden geliyorum, ben neyim, nereye gidiyorum gibi soruları kendine sorarak geçirenlerden değilsin. Yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan çıktı sorusu üzerinde hiçbir zaman ciddi olarak düşünmedin sen. Metafizik kaygılar soylu yüzünün çizgilerini adamakıllı derinleştirmedi. (Ama, o ok gibi kararlı çizgiden eser yok, seni her an kendi yaşamın üzerinde, yani onun anlamı, hakikati, gerilimi üzerinde hesap vermeye çağıran o hareketten eser yok. Zengin deneyimlerle, iyi öğrenilmiş derslerle, pırıl pırıl çocukluk anılarıyla, kırlarda yaşanan eşsiz mutluluklarla, açık denizin diriltici rüzgârlarıyla dolu bir geçmiş; yay gibi gergin, sıkı, yoğun bir bugün; yeşermiş, havadar, verimli bir gelecek: Yaşamın. Geçmişin, bugünün, geleceğin birbirine karışıyor; kollarının, bacaklarının ağırlığı, sinsi migrenin, bıkkınlığın, sıcak, neskafenin acılığı ve ılıklığı var sadece. Ve yaşamına bir dekor bulmak gerekirse, ne kadar çaba harcarsan harca, ne kadar kuruntuya kapılırsan kapıl, bu dekor, fetheden insanlığın tombul yanaklı çocuklarının koşup oynadığı o görkemli alan değil -ki bu, genelde, şatafatlı bir göz aldanmasıdır-, oda niyetine oturduğun tavan arasındaki bu sıçan deliği, iki metre doksan iki santim uzunluğunda, bir metre yetmiş üç santim genişliğinde, beş metre kareden birazcık daha büyük olan bu kümes, saatlerdir, günlerdir yerinden kımıldamadığın bu çatı katı olacaktır. Geceleyin boylu boyunca uzanamayacağın kadar kısa, dikkat etmeden rahatça dönemeyeceğin kadar dar bir sedirde oturuyorsun. Ve şu anda, neredeyse büyülenmiş gözlerle, içinde altı adet çorap bulunan pembe plastik bir leğene bakıyorsun.

Uyuyan Adam  

Dünyadan Sesler kanalının harikulade paylaşımlarıyla şenleniyoruz.