Pavel'in Anası Öldü

Düşünüyorum, Gorki Ana'yı yazarken hangi ruh hallerinden geçmiştir. Pavel'in savunmasını yazarken oturabilmiş midir? Ne heyecan ne coşku ne inanç Allahım! 

 "Ben bir partinin üyesi olduğum için yalnızca kendi partimin mahkemesini tanırım. Bu nedenle, kendimi savunmak için değil, avukat istemeyen öteki arkadaşlarımın isteğini yerine getirmek için konuşacağım. Sizin anlamadığınızı açıklamaya çalışacağım. Savcı, sosyalizmin bayrağı altında yaptığımız gösteriyi, iktidara karşı bir ayaklanma olarak niteledi ve bizleri sürekli Çar'a karşı isyancılar diye tanımladı. Şunu söylemek isterim ki, bizler için otokrasi, ülkeyi halkaları arasında tutan tek bir zincir değil, en elle tutulur ilk zincirdir ve biz halkı bu zincirden kurtarmalıyız."

... Pavel konuşmasını sürdürüyordu: 

"Bizler sosyalistiz. Bu demektir ki, biz insanları birbirlerinden ayıran, birbiri aleyhinde silahlandıran, birbiriyle çatıştıran, amansız bir çıkar karşıtlığı yaratan, bu karşıtlığı gizlemek ya da haklı göstermek için yalana başvuran, bütün insanları yalan, ikiyüzlülük ve kinle yozlaştıran kişisel çıkarlara karşıyız. Biz diyoruz ki: İnsanı, zenginleşmek için bir alet olarak gören toplumlar, insanlığa karşıdır, bize düşmandır. Onun ikiyüzlü ve yalancı ahlakını kabul edemeyiz. Bu düzenin, insanların kişiliğine karşı gösterdiği edepsizlik ve gaddarlık bizi tiksindiriyor. Böyle bir toplum tarafından insanın bedenen ve ruhen köleleştirilmesinin bütün biçimlerine karşı, servet tutkusuyla ezilmesine karşı savaşmak istiyoruz ve savaşacağız da. Dev makinelerden tutun da çocukların oyuncaklarına dek, her şeyi biz işçiler yaratırız ama insanlık onurumuzu korumak için mücadele etme hakkından yoksunuz. Herkes, amacına erişmek için bizi alet olarak kullanma ayrıcalığını tanır kendisine. Şimdi biz, zamanla tüm iktidarı halka devredebilmek için gerekli özgürlüğe kavuşmak istiyoruz. Çalışmak, herkes için zorunlu olmalıdır. Görüyorsunuz ki isyancı değiliz biz."

Başkan, açık seçik ve güçlü bir sesle: 

"Rica ederim, konuya gelin!" dedi.

...

"Bizler devrimciyiz. Ve birtakım kimseler yalnızca buyruk verirken kimileri yalnızca çalıştığı müddetçe, devrimci kalacağız. Sizin, çıkarlarını korumakla görevli olduğunuz düzene karşı savaşmaktayız. Bu düzenin de, sizlerin de uzlaşmaz düş­manıyız biz; ancak sizleri yendikten sonra barışabiliriz. Ve yeneceğiz sizleri! Çıkarlarını savunduğunuz sınıf, sanıldığı kadar güçlü olmaktan çok uzaktır. Köleleştirdikleri milyonlarca insanı feda ederek biriktirip korudukları bu servetleri, yani bize egemen olmalarını sağlayan bu güçleri, kendi aralarında da düşmanlık, karşıtlık ve çekişme yaratmakta, onları hem maddi, hem manevi bakımdan mahvetmektedir. Mülkiyetin savunması çok büyük bir gerilim gerektirir. Ve gerçekten de efendilerimiz olan sizler, topunuz bizden daha fazla kölesiniz. Sizin kafalarınız tutsaktır, bizim ise bedenlerimiz. Sizi manen öldüren önyargıların ve alış­ kanlıkların boyunduruğundan kendinizi kurtaramazsınız. Oysa bizim içten özgür olmamıza kimse engel olamaz. Bize verdiğiniz zehirler, istemeyerek bilincimize akıttığınız panzehirlerden daha güçsüzdür. Bu bilinç durmaksızın büyüyüp gelişiyor, gitgide alevleniyor, üyesi bulunduğunuz sınıfta bile en iyi, manen sağlıklı ne varsa ardından sürüklüyor. Bakınız, daha şimdiden sizin gücünüz adına ideolojik mücadele yürütebilecek hiç kimseniz kalmamıştır. Tarihsel adaletin şamarına karşı sizi koruyabilecek tüm kanıtları tüketmiş durumdasınız artık. Fikir alanında hiçbir yeni şey yaratamazsınız, kafaca kısırlaşmış durumdasınız. Oysa bizim fikirlerimiz her yerde boy atıyor, her an daha parlak bir ışık saçıyor, halk yığınları arasında yayılıyor ve onları özgürlük sava­şına hazırlıyor. İşçi sınıfının büyük rolünün bilinci, tüm işçileri tek bir can halinde birleştiriyor. Yaşamın yenilenmesi sürecini, gaddarlık ve edepsizlikten başka hiçbir şey durduramaz. Şu var ki, edepsizlik apaçık ortada, gaddarlık ise sadece öfke doğuruyor. Bugün bizi boğan eller yakında bizim ellerimizi sıkacaklar kardeşçe. Sizdeki enerji, altını çoğaltmaya yönelik mekanik enerjidir, birbirini paralamaya mahkum gruplar halinde birleştirir sizleri. Bizim enerjimiz, işçiler arasındaki dayanışma bilincinin canlı gücüdür. Sizin yaptığınız bütün işler cinayettir, çünkü amacınız insanları köleleştirmekten başka bir şey değil. Bizim çabamız, yalancılığınızın, kininizin, açgözlülüğünüzün yaratmış olduğu ve halkı korkutmak için kullandığınız umacılardan kurtaracaktır dünyayı. Siz insanı yaşamdan söküp aldınız, ezdiniz, toz ettiniz; sosyalizm sizin yakıp yıktığınız dünyayı koskocaman, görkemli bir bütün halinde birleştirir. Ve birleştirecektir de!"

Pavel bir an durdu ve daha güçlü bir sesle: 

"Birleştirecektir!" diye yineledi.

Maksim Gorki-Ana-Yordam Kitap ss.364-366